Zoektocht naar natuurinclusieve landbouw

In het kader van het POP3-project 'Innoveren naar duurzame en Natuurinclusieve noordelijke bouwplannen' (looptijd tot eind 2022) werken zeven akkerbouwers in Noord-Nederland samen met Delphy, WUR, RUG en BASF om Natuurinclusieve landbouw verder vorm te geven.

Maatregelen bij telers

Bij dit project wordt er bij zeven verschillende ondernemers in Drenthe, Friesland en Groningen biodiversiteitswaarnemingen genomen. Elke ondernemer heeft andere maatregelen getroffen om meer biodiversiteit op zijn percelen te krijgen, zoals niet-kerende grondbewerking, het gebruik van groenbemesters en akkerranden. Deze maatregelen bieden schuil- en overwinterplaatsen voor insecten. Dit kunnen nuttige insecten zijn, zoals natuurlijke vijanden van plagen, maar natuurlijk ook juist voor plagen. Om hier inzicht in te krijgen is het belangrijk dat er veldwaarnemingen worden gedaan.

Veldwaarneming

Voor dit project worden de veldwaarnemingen onder andere door Anke ter Horst gedaan, waarbij zij bij de verschillende maatregelen de gewassen scoort op plagen, natuurlijke vijanden en ziekten. Per perceel beoordeelt ze 4 maal een veldje van 1 m2om zo een betrouwbaar beeld te krijgen van de situatie binnen het gewas. We hopen uiteindelijk met deze gegevens te kunnen bepalen welke maatregelen goed of minder goed werken wat betreft het bevorderen van de biodiversiteit. Voor dit project wordt er voornamelijk naar de winter en zomertarwe gekeken, en waar dit niet mogelijk is wordt er naar triticale gekeken. Daarnaast worden de suikerbietpercelen ook meegenomen in de waarnemingen.

Diversiteit aan insecten

Uit de waarnemingen komen tot nu toe veel verschillende resultaten naar boven per teler. Over het algemeen vinden we bij de meeste telers niet veel schadelijke insecten, zoals luizen of graanhaantjes. Als ze er wel zijn, zijn ze vaak niet in grote getalen aanwezig. We zien vaak wel veel predatie van lieveheersbeestjes, sluipwespen en zweefvliegen. In sommige percelen valt er ook een relatie te zien tussen de hoeveelheid luizen en lieveheersbeestjes, is er een piek van luizen in de ene waarnemingsronde, dan zijn er de volgende waarnemingsronde veel lieveheersbeestjes. Daarnaast herbergen akkerranden vaak een grotere diversiteit aan insecten, ook degene die niet direct een plaag of natuurlijke vijand zijn. Zo vindt je vaak veel wantsen, hommels en bijen in akkerranden, maar ook veel slakken.

Wat betreft de resultaten is het op dit moment te vroeg om een conclusie te trekken. Heel veel waarnemingen zijn weer- en tijdafhankelijk. Daarom worden er aankomende jaren ook waarnemingen gedaan. Daarna kan er een goed en betrouwbare conclusie getrokken worden wat betreft de invloed van de maatregelen op biodiversiteit in de akkers.

Anke ter Horst, Delphy

Praktijkbetrokkenheid "Boeiende zoektocht"

Otto Willem Eleveld uit Hooghalen is één van de betrokken telers in het project. Eleveld licht toe: "De landbouw is afgelopen 70 jaar succesvol geweest met mooie ontwikkelingen als het gaat om voedselzekerheid. Parallel daaraan ben ik meer en meer overtuigd van de noodzaak om natuurlijke processen te integreren in de teeltmaatregelen en de bedrijfsvoering." Al jaren is Eleveld bezig met inzet van groenbemesters (nu groenbemestermengsels) en is bewust gekozen voor een extensief bouwplan. "Jaren geleden vond ik het een mooi gezicht als ik na het klepelen van sloten en randen een strak perceel zag. Nu klepel ik niet meer maar zie ik bloeiende akkerranden en dat is niet alleen een mooi gezicht maar ook functioneel. De akkerranden zijn een broedplaats voor de natuurlijke vijanden van de bladluizen en daarmee ook aantrekkelijk voor akkervogels." Deze inspanningen omschrijf hij als "een boeiende zoektocht." Daarbij is Eleveld reëel genoeg om ook de rendementsdoelstellingen in het oog te houden. "Er moet een inkomen verdiend worden en er moet ruimte zijn voor vernieuwing". Deelname aan dit project is voor Eleveld vooral het zoeken naar een klankbord en aansluiten bij een gezamenlijkheid voor oplossingen in de veranderende landbouw. Daarbij past ondersteuning van onderzoekspartijen en experimenten op het eigen bedrijf.